کلیات دیگ بخار(بویلر)
موضوع تعمیر و نگهداری دیگ بخار (بویلر) باید به این دید بررسی شود که در صورت عدم انجام یک برنامه منظم تعمیر و نگهداری هزینه ها چه خواهد شد. هزینه‌های غیرقابل انتظار در صورت عدم انجام یا به تعویق انداختن برنامه بازرسی دیگ بخار و طروف تحت فشار ، ضخامت سنجی دیگ و یا تست هیدرواستاتیک در مقایسه با انجام آن، تکرار و دامنه هزینه‌های غیرقابل انتظار را به طور واقعی افزایش خواهد داد.
واحدهای بزرگ از سیستم کارت راهنما استفاده می کنند. برای هر قطعه از دستگاه یک کارت در نظر گرفته شده و در بررسی آن اطلاعات مربوط به هویت قطعه قید شده است، و همچنین دارای جای خالی برای درج نتایج آزمایش ها و ملاحظات می باشد.
گاهی اوقات میتوان از یک سیستم هشدار دهنده استفاده نمود که در آن تاریخی که دستگاه باید آزمایش تعمیرات کلی و یا بازرسی شود، قید می گردد. حتی کوچکترین واحد می‌تواند سیستمی را ایجاد کند که اطلاعات مذکور را در پرونده ای از کارت‌های راهنمای و مرتب شده بر طبق حروف الفبا منعکس نماید.
تعمیر و نگهداری بازدارنده در یک واحد بخار صنعتی تحت تاثیر مقررات قانونی قرار دارد و اجرای آن برای محافظت افراد و جلوگیری از خسارت دیدن دستگاه ها می باشد که امکان دارد که منجر به تعمیرات پر هزینه و کاهش در ظرفیت بهره برداری شوند.
تعمیر و نگهداری بازدارنده ای :
تعمیر و نگهداری بازدارنده ای که به طور اختصاصی برای بالا نگهداشتن بهره وری دیگ دیگ بخار(بویلر) به کار میرود از موارد استثنایی بوده و جنبه عمومی ندارد. لیکن قیمت فزاینده سوخت باعث شده است بر تعمیر و نگهداری آگاهانه که برای حفظ بازدهی بالا ضروری است تأکید بیشتری شود.
عملیات تعمیر و نگهداری بازدارنده مذکور اغلب بر اساس ارزیابی های اقتصادی تجویز میشود.
تعمیر و نگهداری مربوط به بازدهی دیگ بخار(بویلر) :
تعمیر و نگهداری مربوط به بازدهی دیگ بخار(بویلر) عبارت است از اصلاح هرگونه وضعیتی که مقدار سوخت لازم را برای تولید مقدار معینی از بخار افزایش دهد.از اینرو، در یک بار مشخص هر وضعیتی که منجر به افزایش کمیت های زیر شود به عنوان یک مورد مربوط به بازده، تعمیر و نگهداری مورد بررسی قرار می گیرد:
در معقوله تعمیر و نگهداری دیگ بخار(بویلر) موارد زیر تحت بررسی قرار می گیرد:
(١) دمای گاز احتراق،
(٢) جریان گاز ناشی از احتراق
(٣) مواد قابل اشتغال موجود در خاکستر یا گاز احتراق
(۴) تلفات گرمایی (جابجایی و تابشی) از سطح خارجی دیگ ، مجاری هوا یا لوله کشی ها
(۵) میزان تخلیه به طور کلی توجه به این موارد می‌تواند از ایجاد خطرات جدی جانی و مالی ممانعت نماید.
تنظیم دیگ یکی از شیوه های موثر برای افزایش بازدهی بویلر و بالا نگهداشتن آن محسوب میشود. نخستین هدف از تنظیم دیگ رسیدن به احتراق مطلوب با مقدار هوای اضافی کنترل شده، کاهش تلفات از گازهای خشک احتراق، و همچنین کاهش مصرف برق بادبزنهای دمشی و مکشی می باشد.
گزارش روزانه ای که در آن هر متصدی دیگ قرائت های ساعت به ساعت و ملاحظات مربوط به وقایع غیر عادی را ثبت می‌کند، ارزشمند می باشد. ارزش این گزارش روزانه به ثبت نکاتی در مورد قرائت و مشاهدات به دست آمده از قطعات دور دست واحد تولید بخار که در طول کار عادی به ندرت مورد بازدید قرار می گیرد افزایش می یابد. یک متصدی لایق (اپراتور دیگ بخار) به هنگام عبور از کنار وسایل برای قرائت هرگز نباید نسبت به شرایط آنها بی‌توجه باشد.
مخزن مرکز اطلاعات که وظیفه آن مطالعه روزانه و یادداشت برداری از این گزارش ها می باشد به بزرگی واحد بخار بستگی دارد. در هر صورت گزارش های دریافتی باید هر روز به دقت بررسی شده و سپس برای مراجعه های آتی به طور منظم بایگانی شود.
جهت بررسی بازدهی و عملکرد دستگاه قرائت های پر اهمیت، مانند مصرف سوخت، میزان تبخیر و دمای گاز احتراق باید به صورت منحنی ثبت و ضبط گردند.
یک منحنی که نمایانگر تغییرات روزانه هفتگی و ماهانه این نتایج می باشد، باید در محلی که تمامی افراد مسئول بهره‌برداری قادر به دیدن آن باشند ،نصب شود. چنانچه در حین بررسی دیگ کاهش معینی که در یک دستگاه از نظر دور مانده باشد با عمل مذکور که نشانگر تغییرات تدریجی کارکرد سیستم است، از این افت مشخص می گردد.
کم آبی به ویژه در دیگ های یکپارچه خودکار باعث خاموشی دیگ می شود. برای جلوگیری از حوادث ناشی از کم آبی، ۳ ناحیه عمده زیر را باید به طور دوره ای وارسی و آزمایش نمود:
١- سیستم آب تغذیه: این سیستم باید توانایی نگهداری سطح آب دیگ در حد معمول را داشته باشد.
٢- کنترل های ایمنی به هنگام کم آبی: زمانی که سطح آب در دیگ به پایین تر از حد تعیین شده نزول کند، این کنترل‌ها باید عمل کنند.
٣- محرکه های قطع سوخت: این وسیله باید قادر به قطع جریان سوخت به هنگام دریافت علامت از حسگرهای مربوط به حالت کم آبی باشند.
در جایی که مقرراتی برای حضور متصدی وجود ندارد بهترین کار این است که متصدیان مربوطه را با حداقل مقررات زیر آشنا نمود و آموزش دهند.
١- ردگیری و ترسیم سیستم سوخت دیگ، و شیرآلات، صافی ها، دستگاه های سنجش و کنترل های مربوطه.(لول کنترل، پرشرسوییچ، سنسور مشعل، ترمواستات اگزوز،آبنما، مانومتر و ….. )
٢- ردگیری و ترسیم سیستم های بخار آب اصلی و کمکی، سیستمهای آب برگشتی و آب تغذیه دیگ، از جمله شیر آلات، دستگاه های سنجش، کنترل ها و رابط کنترل ها.
٣- بازرسی و آزمایش روکش ها و دیواره های خارجی.
۴- بازرسی سطوح جانب آب و سطوح جانب گازهای احتراق از لحاظ نشت، خوردگی، ترک، تورم، تاول، و دیگر شرایط تضعیف کننده دیگ.(شبکه جلو، شبکه عقب، کوره، پاس ۲ )
۵- تمیزکاری، بازرسی و آزمایش مشعلهای نفت سوز و گازسوز و شیپوره خروجی آنها.
۶- بازبینی مخازن سوخت و در صورت لزوم تمیز کردن صافی ها خطوط سوخت و شیرآلات.
٧- تنظیم سیستم باز چرخش سوخت، بازبینی از نظر نشت، آزمایش قطع سیستم سوخت، بازبینی دستگاه‌های حفاظت از شعله.
٨- مشاهده و ثبت فشار و دمای سیستم سوخت، بازبینی و میزان نمودن نقاط تنظیم کنترل ها.
٩- بازرسی و به کار انداختن دوده پاک کن ها به طرز مناسب.
١٠- آتش کردن، کم کردن سوخت و کم نگه داشتن زغال سنگ در دیگ زغال سنگ سوز (چنانچه این نوع دیگ نصب شده باشد).
١١- بازرسي و ميزان كردن كار منقل و آسياب زغال سنگ در يك ديگ زغال سنگ سوز، وارسي سيستم كنترل و سيستم هاي رابط بين آنها.
١٢- راه اندازي، ميزان كردن و محكم كردن بادبزنهاي دمشي و مكشي، و وارسي از لحاظ كاركرد درست كنترل ها، و سيستم هاي رابط بين آنها.
١٣- بازرسي مجاري انتهايي گاز احتراق و دودكش ها.
١٤- تعيين فشار كوره، جعبه باد و اختلاف فشار ايجاد شده، و همچنين دماي كوره و دودكش؛ در صورت لزوم تنظيم مقدار اختلاف فشار توليدي.
١٥- نمونه برداري و تجزيه گاز هاي احتراق جهت تعيين مقادير CO,CO2و O2 تفسير نتايج و انجام تصحيحات ضروري.
١٦- تخليه، هم از پايين ديگ و هم از سطح آزاد آب در آن.(زیر آب زدن یا درین کردن دیگ)
١٧- تخليه آب شيشه ها و ستونهاي آب نما.
١٨- آزمايش اخطار كننده هاي مربوط به پايين و بالا رفتن سطح آب و همچنين كليد قطع سوخت مربوط به كم آبي، پياده كردن و تميز نمودن اخطار كننده و كليد مذكور.
١٩- تنظيم تلمبه هاي آب تغذيه و تلمبه هاي كمكي و ميزان نمودن دستگاه هاي تنظيم كننده آب تغذيه.
٢٠- تنظيم سطح آب ديگ.
٢١- فعال سازي، تنظيم، و محكم كردن تنظيم كننده سطح آب تغذيه.
٢٢- آزمايش شيرهاي ايمني( شیر ایمنی )
٢٣- قرار دادن ديگ در خط.
٢٤- گرم كردن (وارد مدار كردن) و قطع خطوط بخار آب.
٢٥- خارج كردن ديگ از خط، بيرون كشيدن آتش از كوره (براي ديگ هاي زغال سنگ سوز)، و تحت کنترل در آوردن دیگ.
٢۶- انجام تجزیه آب دیگ تفسیر نتایج به دست آمده، عمل آوری آب تغذیه و در صورت لزوم تنظیم تخلیه مدام آب دیگ.
٢٧ – انتقال کنترل احتراق از حالت دستی به حالت خودکار و بالعکس. وارسی کنترل های ایمنی در طول این کار.
٢٨- تهیه گزارشات روزانه از دیگ و همچنین تهیه پرونده از کار آن.
٢٩- داخل مدار کردن و از مدار خارج نمودن بخار داغ کن ها به طرز مناسب.
٣٠- تنظیم دما و فشار گرم کن آب تغذیه.
٣١- تعویض شیشه و آب بندی مجدد شیشه های آب نما.
٣٢- برداشتن درب دریچه های آدم رو و دست رو، تعویض لایه های آب بندی و بستن مجدد درب آنها.
٣٣- بازرسی، تعمیر و تنظیم شیرهای ایمنی در محدوده آیین نامه.
٣۴- تمیزکردن سطوح جانب آب و سطوح جانب گازهای احتراق دیگ.
٣۵- تعمیر مواد نسوز انجام دیگر بازسازی های مربوط به کوره.
٣۶- انجام آزمایش هیدرواستاتیک.
٣٧- خواباندن دیگ.
٣٨- آگاهی از امر تعویض لوله در قسمت های بخارزا، بخار داغ کن ها، بهره رسان، هوا گرم کن و گرمکن آب تغذیه دیگ.
٣٩- تنظیم دور پاک کن ها و فواره های مربوطه.
۴٠- بازرسی تمیز کردن و تعمیر فشارسنج های دیگ، ابزار دقیق و کنترل کننده ها.
علاوه بر موارد بالا، متصدی دیگ باید به طور مداوم در حالت در حال مطالعه مطالب زیر باشد:
١- طراحی دیگ و سیستم بخار،
٢ – ساخت
٣- بهره برداری
۴- تعمیر و نگهداری
۵- قوانین
۶- مقررات و بازرسی های شرکت بیمه
٨- ایمنی در یک واحد تولید بخار
٩- آیین نامه های ASME مربوط به مخزن تحت فشار و دیگ.