سیستم اعلام حریق در دنیای امروز جز جدایی ناپذیر هر ساختمان یا صنعتی می باشد، سیستم اعلام حریق یا بعبارتی اعلان حریق توانایی اطلاع رسانی وقوع حریق در لحظات اولیه حریق جهت اجرای عملیات اطفا حریق را دارد . سیستم اعلام حریق در گذشته عمدتا بصورت دستی و با استفاده از شستی حریق بوده ولی امروزه اعلام حریق بصورت اتومات بوده و دیگر نیازی به حضور افراد در تمام مدت شبانه روز در محل وقوع احتمالی حریق نمی باشد

سیستم های کشف و اعلام (اعلان) حریق که چندین دهه از طول عمر آن در جهان می‌گذرد توانسته به خوبی جایگاه مناسبی را در صنعت ساختمان و تکنولوژی های مربوط به آن بدست آورد به گونه ای که ما امروزه در استانداردهای متعدد معتبر خارجی  BS 5839-1 و NFPA 72 ، داخلی ۱-۱۹۸۶۴ و همچنین مقررات ملی ساختمان مبحث سوم و سیزدهم کشورمان یا دستورالعمل های طراحی و اجرای سیستم های اعلام حریق شاهد تاکید لزوم استفاده این سیستم در ساختمان ها (بر اساس نوع کاربری و تعداد طبقات و …) هستیم.

سیستم یا دستگاه اعلام حریق

سیستم یا دستگاه اعلام حریق به مجموعه ای از تجهیزات آتش نشانی که هماهنگ با هم جهت خبر دادن و آشکارسازی وقوع حریق در محیط سازمان یا هر مکان دیگر عمل می کنند، گفته می شود. از جمله خدمات قابل ارائه توسط شرکت آزما فرآیند اکسیر البرز در کنار فروش تجهیزات و طراحی انواع سیستم اعلام حریق و همچنین نصب و اجرای سیستم می باشد.

انواع سیستم اعلام حریق

ابتدا باید بیان کنیم که سیستم اعلام کننده حریق از نظر نحوه آغاز به دو صورت دستی و خودکار وجود دارد:

سیستم اعلام حریق دستی:

  سیستم اعلام حریق دستی سیستمی است که شامل کاشف خودکار نیست و هشدار فقط از طریق دست توسط انسان آغاز می شود. در واقع سیستم دستی بدون اپراتور کارایی ندارد. تمام ساختمان هایی که سیستم اعلام حریق خودکار دارند الزاما باید سیستم دستی هم داشته باشند.

سیستم اعلام حریق اتومات (خودکار): 

سیستم اتومات سیستمی است که دارای یک سری حسگر است که به یک یا چند محصول آتش حساس هستند و در صورت حس کردن آن ها به صورت خودکار فعال می شوند. سیستم اعلام حریق خودکار شامل دو سیستم موضعی و مرکزی نیز می باشد.

سیستم اعلام حریق اتومات موضعی (انفرادی):

به این صورت است که بر روی آشکارساز ها آژیر هشدار نصب شده است. کاشف های موضعی باید دارای طول عمر ۵ سال و باتری مناسب جهت استفاده باشند.

سیستم اعلام حریق خودکار مرکزی:

دارای پنل مرکزی هستند و آشکارساز ها سیگنال را به پنل و پنل به آژیر ها و غیره می رساند.

انواع سیستم اعلام حریق اتومات (خودکار) مرکزی

1. سیستم اعلام حریق متعارف (Conventional): هنگام مراجعه به سیستم های اعلام حریق، به احتمال زیاد اصطلاح یک سیستم اعلام حریق متعارف یا معمولی یا کانونشنال را خواهید شنید. یک سیستم متعارف یک هشدار وقوع آتش است که منطقه آشکارساز فعال یا نقطه تماس دستی را توسط یک LED شناسایی می کند. این متفاوت از یک پیام متنی است که در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر در یک صفحه نمایش LCD ایجاد می شود. در واقع در سیستم متعارف یا کانونشنال منطقه حدودی آتش سوزی مشخص می شود.

2. سیستم اعلام حریق آدرس پذیر (Addressable): یک سیستم اعلام حریق آدرس پذیر از مجموعه ای از آشکارساز های آتش و دستگاه هایی ساخته شده است که به یک صفحه کنترل مرکزی متصل می شوند. با استفاده از سیستم های آدرس پذیر، هر دستگاه دارای یک آدرس یا مکان است، که این امکان را می دهد تا آشکارساز دقیق مکان آتش سوزی ایجاد شده را به سرعت شناسایی کند. به عبارتی دیگر در سیستم آدرس پذیر به طور دقیق دیوایسی که دچار حادثه شده است را مشخص می کند. به نوعی از سیستم اعلام حریق آدرس پذیر سیستم اعلام حریق هوشمند نیز گفته می شود.

3. سیستم اعلام حریق بی سیم (Wireless): سیستم های اعلام حریق بی سیم از هیچ گونه سیم کشی بین پانل کنترل آتش و سایر دستگاه ها استفاده نمی کنند. بیشتر سیستم اعلام حریقی که امروزه استفاده می شوند بی سیم هستند. از پیشرفته ترین فن آوری هوشمند استفاده می کنند و می توانند در یک خانه هوشمند با کاربرد های مختلف نرم افزاری ادغام شوند. در سیستم های اعلام حریق بی سیم، سیگنال از ردیاب ها به صفحه کنترل با فرکانس رادیویی منتقل می شود. سیستم بی سیم در اماکنی که امکان سیم کشی و یا تغییر و دسترسی به تمام نقاط آن وجود ندارد استفاده می شود.

سیستم اعلام حریق یا اعلان حریق کدام درست است؟

اگر بخواهیم به معنی لغوی اعلام حریق یا اعلان حریق توجه کنیم باید بیان کنیم اعلان حریق در لغت به معنی ظاهر کردن و آشکار کردن و اعلام حریق در لغت به معنی هشدار دادن یا آگاه کردن است. از آنجایی که عملکرد این سیستم به صورت آشکار کردن حریق است اعلان حریق درست است. همچنین برای تجهیزاتی مانند آژیر و فلاشر که وظیفه آگاه کردن را دارند اعلام حریق استفاده می شود. اما به طور عمومی این دو واژه معادل هم هستند و با یک مفهوم مشترک استفاده می شوند.

سیستم اعلام حریق هوشمند چیست؟

سیستم اعلام حریق هوشمند مجموعه ای از تجهیزات آتش نشانی است که به هم متصل شده و کامل کننده کار یکدیگر هستند که به وسیله این تجهیزات وجود خطر یا رخداد حادثه را هشدار می دهد. همان طور که بالاتر ذکر کردیم نوعی از سیستم اعلام حریق آدرس پذیر به عنوان سیستم اعلام حریق هوشمند شناخته می شود.

تجهیزات آتش نشانی از جمله دتکتور ها با توجه به وجود دود یا حرارت داده هایی از محیط اطراف جمع آوری می کنند که این داده ها به صورت سیگنال هایی به کنترل پنل یا دستگاه مرکزی اعلام حریق فرستاده می شود. کنترل پنل به عنوان هسته سیستم اعلام حریق این داده ها را بررسی می کند و دستور اعلام حریق را به دستگاه های هشدار دهنده همچون آژیر و فلاشر ارسال می کند. در واقع کنترل پنل راه ارتباطی بین دستگاه های آشکارساز و دستگاه های هشدار دهنده است.

مزایای سیستم اعلام حریق هوشمند

• سیستم اعلام حریق هوشمند قابلیت اتصال به دیگر تجهیزات امنیتی ساختمان را دارد.
• نگهداری و تعمیر سیستم اعلام حریق هوشمند هزینه کمی به همراه دارد.
• به صورت ۲۴ ساعته ساختمان را مانتیور می کند.
• در سیستم اعلام حریق هوشمند امکان این وجود دارد تا حساسیت تجهیزات آشکار کننده توسط شخص تنظیم شود.
• سیستم اعلام حریق هوشمند احتمال بروز آتش سوزی را تشخیص می دهد.
• با تشخیص به موقع آتش سوزی از خسارات سنگین جانی و مالی جلوگیری می کند.

اجزای سیستم اعلام حریق آتش نشانی

1. کنترل پنل اعلام حریق (FACP): واحد کنترل اعلام حریق، مرکز فرماندهی سیستم اعلام حریق و یا قلب سیستم محسوب می شود و بر اطلاعات ورودی و خروجی و یک پارچگی سیستم نظارت دارد و آن ها را کنترل می کند.
2. منبع تغذیه اصلی سیستم اعلام حریق: منبع تغذیه اصلی که با جریان متناوب برق شهری شروع به کار می کند معمولا ۱۲۰ تا ۲۴۰ ولتی است.
3. منبع تغذیه ثانویه (پشتیبان) سیستم اعلام حریق: برای تامین برق مورد نیاز شامل باتری یا انواع منبع تغذیه اضطراری مثل ژنراتور می باشد. در مواقعی که منبع تغذیه اصلی دچار مشکل شود منبع تغذیه ثانویه وارد مدار می شود. باتری های کنترل پنل معمولا ۲ عدد هستند که یا درون کنترل پنل اصلی سیستم اعلام حریق و یا بیرون از آن، در جعبه باتری قرار می گیرند.
4. دستگاه های آغاز کننده سیستم اعلام حریق: ورودی های واحد کنترل محسوب می شوند. هر دو حالت اتوماتیک و یا دستی آن ها در بازار موجود است. به طور مثال دستگاه های آغاز کننده سیستم اعلام حریق شامل شستی اعلام حریق، دتکتور دودی اعلام حریق، دتکتور حرارتی، دتکتور گازی، دتکتور شعله و دتکتور ترکیبی می شوند. که هر کدام از آن ها نیز به انواع مختلف تقسیم بندی می شوند.
5. دستگاه های اطلاع رسانی سیستم اعلام حریق: این دستگاه ها از انرژی منبع انرژی استفاده می کنند تا خبر حریق (اعلام حریق) را به افراد و ساکنین بدهند. دستگاه های اعلام حریق شامل لامپ چشمک زن، ریموت اندیکاتور (چراغ نور بارق)، آژیر های الکترومکانیکی و الکتریکی، زنگ و بلندگو یا ترکیبی از آن ها نیز می باشد.
6. رابط های ایمنی ساختمان سیستم اعلام حریق: با تاثیر گذاری بر روی گزینه هایی مثل جریان هوا، نور، کنترل فرآیند موجب می شود سیستم اعلام حریق قسمت هایی از محیط را کنترل کند. مثل باز و بسته کردن درب های اضطراری و غیره.
7. تکرار کننده سیستم اعلام حریق: پنل یا دستگاه تکرار کننده سیستم اعلام حریق کلیه عملیاتی که در سیستم اعلام حریق ایجاد می شود و روی دستگاه کنترل اصلی نمایش داده می شود را تکرار و محل آتش سوزی و یا خطوط معیوب را به طور دقیق مشخص می کند و امکان کنترل و بازرسی کل سیستم را فراهم می آورد. این دستگاه جهت مانیتورینگ و نمایش وضعیت پنل اصلی اعلام حریق در مکانی دیگر است که نشان دهنده وضعیت عادی، خطا ها و حریق های سیستم است. این دستگاه فقط کاربرد نظارتی دارد.

تفاوت سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس پذیر

هر دستگاهی که به سیستم اعلام حریق آدرس پذیر متصل است آدرس منحصر به فرد خود را دارد. با تشخیص آتش سوزی، آدرس دستگاه، در صفحه کنترل اصلی نشان داده می شود و به شما می گوید دقیقاً کدام دستگاه فعال شده است. با این کار می توانید مکان دقیق آتش سوزی را پیدا کرده و سریع خاموش کنید.

اما در یک سیستم اعلام حریق متعارف، هیچ راهی برای تعیین محل دقیق آتش سوزی وجود ندارد. با این حال، با سیم کشی ساختمان خود در مناطق مختلف بر اساس زون بندی، می توانید یک ایده کلی از محل آتش سوزی دریافت کنید. به عنوان مثال اگر دو طبقه دارید، می توانید طبقه اول را به عنوان منطقه (زون) 1 و طبقه دوم را به عنوان منطقه (زون) 2 سیم کشی کنید. بنابراین اگر آتش سوزی در زون ۱ باشد، می دانید که آتش در طبقه اول رخ داده است.

نحوه سیم کشی سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس پذیر

سیستم اعلان حریق آدرس پذیر دستگاه ها را با استفاده از یک حلقه متصل می کند. در واقع یک سیم همه دستگاه ها را به صفحه کنترل متصل می کند. هر دو انتهای حلقه سیم به صفحه کنترل متصل می شوند. در یک سیستم اعلان حریق متعارف، هر دستگاه از طریق سیم مخصوص خود به جای یک سیم مشترک به صفحه کنترل متصل می شود. یک انتهای سیم دستگاه و دیگری صفحه کنترل خواهد بود.

تفاوت بین حلقه و زون در سیستم اعلام حریق

زون در سیستم اعلام حریق متعارف بیان می شود. برای نشان دادن آتش سوزی در یک ساختمان، هر طبقه به طور معمول به یک منطقه (زون) تقسیم می شود. یک ساختمان با ۳ طبقه را می توان به ۳ منطقه تقسیم کرد، هر منطقه شامل یک سیم است که چندین دستگاه را به هم متصل می کند (شستی ها و دتکتور ها). سیم کشی در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر به صورت حلقه یا لوپ است. به این صورت که سیم کشی از ترمینال خروجی لوپ در کنترل پنل خارج شده و بعد از گذشتن از تجهیزات مجدد به کنترل پنل و ترمینال ورود لوپ، وارد می شود.

برتری سیستم اعلام حریق آدرس پذیر نسبت به سیستم اعلام حریق متعارف

رایج ترین نوع آلارم هایی که مشاغل استفاده می کنند سیستم های اعلام حریق متعارف و آدرس پذیر هستند. هر دو نوع سیستم اعلام حریق آدرس پذیر و سیستم اعلام حریق متعارف دستگاه های اتصال (مثل شستی و دتکتور دود) را به یک صفحه کنترل اصلی متصل می کنند. تفاوت اصلی این دو سیستم اعلام حریق در این است که با سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر، می توانید دقیقاً مشخص کنید که کدام دستگاه فعال شده است. پس سیستم اعلام حریق آدرس پذیر در مکان های حساس کاربرد بیشتری دارد.

مزایای استفاده از سیستم اعلام حریق آتش نشانی

اولین و مهم ترین سود استفاده از سیستم اعلام حریق، نجات جان انسان ها است. کوچک ترین اهمیت سیستم اعلام حریق این است که افراد را نسبت به ایجاد آتش، آگاه می کند و به آن ها اجازه فرار می دهد. مزیت بعدی سیستم اعلام حریق این است که موجب کاهش آسیب مالی بیشتر می شود. همچنین سیستم اعلام حریق با آگاهی سریع تر افراد و سازمان آتش نشانی وقفه کاری کمتری در کسب و کار افراد ساکن ساختمان ایجاد می کند.

گزینه ارزان تر برای خرید سیستم اعلام حریق

هزینه خرید پنل های سیستم اعلام حریق متعارف بسیار کمتر است اما نصب آن ها گران تر است. این بدان دلیل است که هر دستگاهی که در حال اتصال است به سیم مخصوص خود نیاز دارد. اما در سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر، یک حلقه سیم چندین دستگاه را به هم متصل می کند. این بدان معنی است که سیستم های اعلام حریق متعارف در مرحله نصب به سیم بیشتر و ساعت کار بیشتری نیاز دارند.

علاوه بر این سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر دارای مجموعه ای از امکانات دیگر هستند که می توانند به صرفه جویی در هزینه کمک کنند. به عنوان مثال، پانل های درزگیر آدرس پذیر جریان هوا را از طریق ردیاب های دود کنترل می کنند تا از وقوع هشدار های دروغین جلوگیری کنند، که این امر می تواند برای یک کسب و کار هزینه بر باشد.

سیستم اعلام حریق قابل اطمینان تر

پانل هشدار سیستم اعلام حریق آدرس پذیر قابل اطمینان تر است. این به این دلیل است که سیم در هر دو انتها به صفحه کنترل پنل متصل می شود اگر یک انتهای حلقه قطع شود، سیگنال ها هنوز می توانند از طریق انتهای دیگر حلقه به صفحه کنترل ارسال شوند. از ماژول های جداسازی حلقه برای جداسازی دستگاه های روی حلقه نیز استفاده می شود این بدان معنی است که اگر یک دستگاه قطع شود، مدار را غیرفعال نمی کند. اما در یک سیستم اعلام حریق متعارف اگر یک سیم قطع شده باشد، دستگاه قطع می شود.

نحوه انتخاب سیستم اعلام حریق

خرید سیستم اعلام حریق یکی از مهم ترین کار هایی است که می توانید برای ایمن نگه داشتن خانه انجام دهید. در صورت بروز آتش سوزی، باید در اسرع وقت از آن آگاه شوید تا بتوانید آن را خاموش کنید و یا از آن فرار کنید.

خرید سیستم اعلام حریق فقط به دلیل رعایت الزامات قانونی نیست. این سیستم همچنین به دلیل صرفه جویی در وقت، پول و تلاش لازم است. اولین قدم برای محافظت از جان و مال افراد از عواقب آتش سوزی، راه اندازی سیستم اعلام حریق با کیفیت بالا است. پس از نصب اصولی سیستم اعلام حریق، مهم است که آن را به خوبی حفظ کنید تا مطمئن شوید همیشه در بهترین حالت کار می کند.

در این صفحه، ما تمام اطلاعات لازم برای خرید بهترین سیستم اعلام حریق را با شما به اشتراک می گذاریم. همان طور که گفته شد بسته به عملکرد و اجزای یکپارچه، چندین طبقه بندی برای سیستم های اعلام حریق وجود دارد. سیستم های اعلام حریق اتوماتیک از طریق ردیاب های حریق، مانند سنسور های دود یا گرما فعال می شوند. هشدار های دستی با نقاط تماس دستی (شستی اعلام حریق) یا ایستگاه های خودکار (دتکتور) فعال می شوند.

دلیلی وجود ندارد که سیستم اعلام حریق از بین نقاط تماس دستی یا دتکتور های خودکار یکی را کنار بگذارد. هر دو می توانند در یک سیستم گنجانده شوند. سیستم های اعلام حریق یک مرحله ای به همه افراد در ساختمان هشدار می دهند که یک سنسور فعال شده است. سیستم های اعلام حریق دو مرحله ای فقط به افراد خاصی که مجاز به انجام اقدامات مناسب قبل از مرحله دوم هستند هشدار می دهد. این سیستم برای سرویس دهی به اماکن عمومی بزرگ (مراکز درمانی) برای جلوگیری از رعب و وحشت طراحی شده است.

برای تعیین مناسب ترین سیستم اعلام حریق، با شناسایی نیاز های خاص خود شروع کنید. به این فکر کنید که چه تعداد آشکارساز باید در ساختمان شما نصب شود. سراغ سیستم اعلام حریقی بروید که با سیستم امنیتی فعلی شما سازگار باشد. برای تهیه تجهیزات متناسب با بودجه خود بدون افت کیفیت، خرید کنید.

به سیستم های اعلام حریقی که دارای ویژگی های اضافی هستند مانند زنگ صوتی و باتری پشتیبان جهت بهبود عملکرد اولویت دهید.

برای انتخاب این دو سیستم (اعلام حریق، اطفا حریق) باید به مشخصات ساختمان، تعداد طبقات، بودجه، نوع استفاده، کاربری، هدف، تعداد ساکنین (جمعیت ساکن) و اهمیت آن توجه کرد. اگر در مورد اینکه آیا ویژگی خاصی از سیستم اعلام حریق نیاز خاص شما را تأمین می کند مطمئن نیستید، با مشاوران شرکت اکسیر البرز تماس حاصل فرمایید. همچنین بهتر است قبل از اینکه تصمیم بگیرید کدام یک را بخرید با کد ها و مقررات مربوطه آشنا شوید. در صورت تمایل آشنایی با این کد ها می توانید با کارشناسان شرکت اکسیر البرزارتباط برقرار کنید.

و آخرین نکته ای را که باید مدنظر قرار دهید این است که کیفیت را قربانی قیمت نکنید. زیرا ممکن است تبعات جبران ناپذیری داشته باشد.

سیستم اعلام حریق خانگی

در منازل مسکونی و آپارتمان ها از سیستم اعلام حریق خانگی استفاده می شود و نوع سیستم اعلام حریق خانگی با توجه به متراژ واحد، تعداد واحد و تعداد افراد ساکن در آن انتخاب می شود. در ساختمان های کوچک از سیستم اعلام حریق خانگی متعارف استفاده می شود اما در ساختمان های بزرگ از سیستم اعلام حریق خانگی آدرس پذیر استفاده می شود.