لیفتینگ پلن (Lifting Plan) چیست؟

لیفتینگ پلن یا برنامه باربرداری مجموعه‌ای از برنامه‌ریزی‌ها، محاسبات، بررسی‌ها و شبیه ‌سازی‌ قبل از جابجایی بار و یا بارهایی می‌باشد که می‌خواهیم از نقطه A به نقطه B برسانیم در لیفتینگ پلن هدف نهایی غلبه کردن به نیروی گرانش زمین جهت جابجایی بار‌ها به صورت کنترل شده، ایمن و با بهره‌وری بالا می‌باشد.

البته این امر به وسیله جرثقیل‌ها ، ماشین‌آلات حمل و نقل، تجهیزات بالابری، اسلینگ‌ها و نیروی انسانی آموزش دیده میسر خواهد شد.

چرا بایستی لیفتینگ پلن(Lifting Plan)  تهیه کنیم ؟

پیامد های باربرداری بدون تهیه و توجه به لیفتینگ پلن (Lifting Plan)

• وقوع حوادث (accident) در زمان جابجایی بار
• به خطر افتادن نیروی انسانی و تجهیزات
• خسارات جبران ناپذیر به افراد ، تجهیزات و پروژه
• هدر رفتن زمان و منابع مالی
• پایین آمدن بهره‌وری

عدم وجود لیفتینگ پلن (Lifting Plan) درفرآیند باربرداری مانند این است که شما اتوموبیلی در اختیار دارید و قصد مسافرت دارید اما نمی‌دانید میزان مسافت چقدر است؟ چقدر بنزین نیاز دارید و باید از چه مسیری به مقصد برسید و چه موانعی در سر راه شما وجود دارد؟ بنابراین در بهترین حالت شما به مقصد نمی‌رسید و آسیبی هم نمی‌بینید، اما خبری از رسیدن به مقصد نیست !!!!!

لیفتینگ پلن(Lifting Plan)  در دنیا :

امروزه در دنیا لیفتینگ پلن(Lifting Plan)  قبل از فرآیند باربرداری بایستی تنظیم و تهیه می‌گردد و به وسیله مسئولین ایمنی (hse)  و سوپروایزرها به رویت و نظارت می‌رسد. به صورت معمول مدیر تیم باربرداری (lift director) برنامه باربرداری (Lifting Plan) را با لحاظ کردن کلیه المانهای موجود تنظیم می‌کند .

هدف کلی لیفتینگ پلن(Lifting Plan)  ،باربرداری ایمن و راحت می‌باشد.در واقع فرآیند باربرداری بدون لیفتینگ پلن و برنامه باربرداری با ریسک بالا و بعضا حوادث دلخراش همراه می‌باشد.

در نهایت لیفتینگ پلن(Lifting Plan)  نقشه راهی است جهت نیل به مقصودی که هدف آن باربرداری(Lifting)  موفق با ریسک پایین می‌باشد.

نکات ضروری جهت تهیه لیفتینگ پلان (Lifting Plan) :

• وزن بار
• حجم و ابعاد بار
• نقطه ثقل بار
• میزان ارتفاع
• مشخصات جرثقیل‌ یا جرثقیل های مورد نیاز
• جدول بار جرثقیل‌ها
• مشخصات ابزار مورد نیاز جهت مهار کردن و بستن بار
• بازرسی‌های دوره‌ای و اولیه تجهیزات باربرداری
• بررسی ایمن بودن تجهیزات باربرداری
• بررسی پروزه جهت انتخاب بهترین نقطه استقرار جرثقیل
• تعیین نوع باربرداری (عادی یا غیر متداول)
• نکات باربرداری
• بررسی ریسک های مرتبط با باربرداری

انواع لیفتینگ پلن(Lifting Plan)  بر اساس نوع باربرداری :

1. لیفتینگ پلن (Lifting Plan) بر اساس باربرداری عادی (routin lifts)
2. لیفتینگ پلن (Lifting Plan) بر اساس باربرداری غیر عادی یا خاص (non-routin lifts)

باربرداری عادی (routin lifts) :

نوعی فرآیند باربرداری می‌باشد که در کارگاه‌ها به صورت روتین و روزانه انجام می‌گردد. حداکثر بار مجاز در این نوع باربرداری ۵۰ تن و کمتر می‌باشد. چنانچه شرایط فرآیند باربرداری(Lifting)  به صورت زیر باشد میتوان آن را یک باربرداری عادی در نظر گرفت:

• مناسب بودن آب و هوا و جریان باد
• حساس نبودن محل باربرداری
• لیفتینگ بارهای تکراری و روتین روزانه.
• مشخص بودن مرکز ثقل بار
• بارهایی که ۷۵ درصد کمتر از ظرفیت جرثقیل باشد.
• باربرداری‌هایی که از قبل ارزیابی ریسک شده‌اند و تکراری می‌باشند.
• بار‌های با تناژ کمتر از۵۰ تن.
• مشخص بودن وزن بار
• بارهایی که مرکز ثقل‌شان عمود بر قلاب جرثقیل باشد.
• استفاده از تجهیزات باربرداری بازرسی شده ،سلامت ،متداول و استاندارد.
• فرآیند باربرداری که یک اپراتور و ریگر با تجهیزات مشخص و بار‌‌‌های مشخص و تکراری در طول روز انجام داده‌اند و محاسبات و رعایت زوایای باربرداری در آن رعایت شده است.
• فرآیند باربرداری با لیفتینگ پلن مشخص و تکراری.

باربرداری غیر‌‌عادی یا خاص (non-routin lifts) :

این نوع باربرداری به صورت غیر‌معمول و خاص انجام می‌گردد و در شرایط خاص ،بارهای حساس و سنگین را شامل می‌شود.البته جابه‌جایی بارهای بالای ۵۰ تن و با چندین جرثقیل هم از این نوع باربرداری می‌باشد.

اگر شرایط فرآیند باربرداری به صورت زیر باشد میتوان آن را یک باربرداری غیر‌عادی و خاص در نظر گرفت:

• بار‌های با تناژ بیشتر از۵۰ تن.
• فرآیند باربرداری با دو یا چند جرثقیل و بالابر.
• فرآیند باربرداری تاندوم لیفتینگ.(Tandem lift)
• فرآیند باربرداری پیچیده.(Complex lift)
• باربرداری در پروژه های حساس و خاص.
• استفاده از لوازم باربرداری غیر روتین و خاص.
• بار هایی که بالاتر از ۷۵ درصد ظرفیت جرثقیل‌ها باشد.
• بارهایی که فاقد برنامه باربرداری روتین و مشخص باشد.
• شرایط محیطی خاص جهت پروزه مورد نظر و وجود موانع در زمان باربرداری.
• باربرداری های متحرک و دینامیک.
• بارهای نا متعادل و دارای مرکز ثقل متفاوت.
• بارهایی که مرکز ثقل آنها بر قلاب جرثقیل عمود نباشد.

نحوه تهیه لیفتینگ پلن(Lifting Plan) :

مسیر تهیه لیفتینگ پلن(Lifting Plan)  با درخواست مدیر پروژه آغاز می شودابتدا بر اساس درخواست مدیر پروژه و با توجه به روند مدیریت پروژه و بار مورد نظر ،روند کار شروع می‌گردد.با اطلاعات جمع اوری شده از پروژه ، محاسبات لازم با توجه به شرایط پروژه ،بار و جرثقیل‌ها به وسیله مدیر تیم انجام می‌گردد و در نهایت برنامه باربرداری(Lifting Plan)   تهیه می‌شود

امروزه نرم افزار های مختلفی جهت تهیه لیفتینگ پلان مانند وبسایت ۳dliftplan که تهیه لیفیتینگ پلان را راحت تر کرده اند، اما بایستی توجه کرد که پلان تهیه شده توسط نرم افزار را مجددا بررسی نمود.

مسئولین فرآیند لیفتینگ :

مطابق  استاندارد‌ها و قوانین بین‌المللی از جمله استاندارد ASME (انجمن مهندسین مکانیک آمریکا) افراد ذیل در فرآیند باربرداری دهیل می باشند :

مدیر تیم باربرداری (Lift Director)

تیم باربرداری (Signalmen,Rigger)

مدیر پروژه (Site supervisor)

مالک جرثقیل (Crane owner)

اجاره کننده جرثقیل (Crane User)

اپراتور جرثقیل (Crane Operator)

دستورالعمل لیفتینگ :

• در صورت استفاده از بسکت جهت حمل نفر حتماً در محاسبات ، وزن بسکت و نفر را دوبرابر در نظر گرفته شود.

• جرثقیل انتخاب شده می باید دارای توانایی باربرداری بیست درصد بیشتر از بار مورد نظر طبق فاصله و زاویه مورد نظر ما باشد.

• وزن واقعی بار و تجهیزات باربندی و مکان نقطه ثقل بار مشخص گردد.

• جرثقیل ها، بسکت ها، تجهیزات باربندی، راننده و ریگر جرثقیل باید دارای تاییدیه واحد ایمنی و بازرسی فنی باشند.

• قبل از شروع فرآیند باربرداری سلامت جسمی و روحی کلیه پرسنل درگیر فرآیند توسط واحد ایمنی بررسی گردد.

• قبل از شروع به فرآیند باربرداری کلیه پرسنل به صورت نمادین و نمایشی کلیه مراحل فرآیند را تمرین نمایند.

• حضور پرسنل و تجهیزات آتش نشانی و کمک های اولیه در موقعیت فرآیند الزامی می باشد.

• استفاده کامل از تجهیزات حفاظت فردی(ppe)  شامل استفاده ازلباس کار مناسب ،کلاه و دستکش وکفش ایمنی و…ضروری می باشد.

• آماده سازی محیط و تخلیه تمامی افراد غیر مرتبط در فرآیند باربرداری از حوزه فرآیند

• هنگام بار برداری و بارگذاری عبور بار از بالای سر افراد و تجهیزات خطر آفرین ممنوع می باشد.

• محوطه فرآیند با نوار خطر از سایر نقاط جدا گردد.

• قبل از شروع به فرآیند از وضعیت آب و هوایی منطقه و سرعت باد اطلاعات دقیقی کسب گردد.

• در صورت استفاده از tag line از طنابی با طول مناسب استفاده شود که فرد در زیر بار قرار نگیرد و از فاصله مناسبی برخوردار باشد.

شرکت بازرسی آزما فرآیند اکسیر البرز، با داشتن سالیان متمادی فعالیت در حوزه لیفتینگ و باربرداری، صدور گواهینامه سلامت تعداد بیش از دو هزار جرثقیل، آماده ارائه مشاوره در حوزه تهیه لیفیتنگ پلن می باشد .